Tarih 18 Temmuz M.S. 64 yılını gösterdiğinde İtalya'nın Roma kentinde bir felaket alarmı çaldı. Gece yarısı sessizliği, Roma’nın en hareketli pazarlarından biri olan Circus Maximus yakınlarında bir çığlıkla bölündü. Ardından yükselen alevler, ahşap evleri yalayıp geçerken Roma halkı sokaklara döküldü. Ne olduğunu anlamadan imparatorluğun kalbi cayır cayır yanmaktaydı.
İşte karşınızda tarihin en meşhur felaketlerinden biri: Büyük Roma Yangını!
Yangın başladığında kontrol etmek mümkün olmadı. Çünkü Roma’nın dar, karmaşık ve tahta yapılardan oluşan mahalleleri yangın için adeta birer barut fıçısı gibiydi. İtfaiye mi? Roma’da yoktu. Su sistemi mi? Birkaç çeşme ve kovalarla sınırlıydı. Alevler, kısa sürede Roma'nın 14 bölgesinden 10’unu yutacak kadar büyüdü. Yangın 6 gün sürdü, kontrol altına alındı derken yeniden alevlendi ve 3 gün daha sürdü. Sonuç mu? Roma'nın neredeyse yarısı haritadan silindi.
Bu yangınla ilgili en tartışmalı konuysa yangın esnasında İmparator Nero'nun ne yaptığıydı. Bazı kaynaklar, Nero’nun yangın çıktığında Roma’da bile olmadığını söylerken bazıları onun “liyre” (bir çeşit antik gitar) çalıp şarkı söylediğini iddia eder. Evet yanlış duymadınız! Efsaneye göre Nero, “Troya’nın yıkılışı” temalı bir beste eşliğinde, Roma'nın yanışını izlemiş.
Peki gerçek ne? Büyük ihtimalle Nero, yangını başlatmadı. Hatta sarayının bazı bölümleri de yandı. Fakat halk arasında “Acaba yangını başlattı da, Roma’yı yeniden inşa etmek için bir bahane mi arıyordu?” şüphesi hiç silinmedi.
İmparatorluk yanınca bir günah keçisi gerekirdi, değil mi? Nero da Hristiyanları suçladı. O dönem Roma’da yeni yayılmakta olan bu gizemli dini benimseyenler zaten hedefteydi. Yangının ardından çok sayıda Hristiyan idam edildi, bazıları arenalarda vahşi hayvanlara atıldı. Yani yangın sadece şehirleri değil, toplumsal huzuru da kül etti.
Yangının ardından Nero “madem yıkıldı, öyleyse daha görkemlisini yapalım” diyerek Domus Aurea (Altın Saray) adını verdiği dev bir saray inşa ettirdi. İçinde yapay bir göl, altın varaklar, mozaikler ve hatta dönen bir yemek salonu bile ekletti. Ama halk bu israftan memnun kalmadı ve yaşananlar için onu suçlamaktan vazgeçmedi. Nero'nun sonu, halkın ve senatonun nefret oklarına hedef olarak geldi.
Tacitus Romanın en güvenilir tarihçilerinden biridir. Yangın sırasında hayatta olan ve olayı yazıya döken kişidir. Tacitus yangın esnasında Nero'nun Roma'da olmadığını, ona rağmen halkı kurtarmak için çaba sarf ettiğini, halktan etkilenenlere geçici barınaklar kurduğunu söyler. Üstelik yangında Nero'nun da mülkleri zarar gördü.
Cassius Dio Nero'nun şehri sanatsal bir vizyonla yeniden inşa etmek için kasıtlı yaktırdığını yazar.
Büyük Roma Yangını, sadece bir şehir felaketi değil; aynı zamanda bir dönüm noktasıydı. Hem Roma’nın mimarisi hem de dini yapısı bu olaydan etkilendi. Komplo teorileri, halk efsaneleri ve entrikalarla dolu bu olay, bugün hâlâ tarihçilerin kafasını kurcalıyor.
Eğer Roma bir insan olsaydı, o gece gözlerinden yaş değil, parlak lavlar akardı. Küllerinden doğan roma insana nasıl her felaketten eskisinden daha sağlam çıkmayı öğreten bir destana dönüştü.
0 Yorumlar