Belli dönemlerde kadınların yaşamında fırtınalar kopar. Her şeyin normal olduğu bir günde, bir anda ruh hali değişir, enerji seviyeleri düşer ve sanki dünya tam anlamıyla tersine döner. Bu dönemin adı: PMS (Premenstrüel Sendrom) ve adet depresyonu! Ama bu, sadece bir "ruh hali" değişikliği değil, bilimsel bir açıklaması olan çok yönlü bir süreç. Hadi, bu karmaşık biyolojik fırtınaya bilimsel bir bakış atalım.
PMS Nedir?
PMS, kadınların adet döngüsünün ikinci yarısında (genellikle ovülasyondan sonra ve adet öncesinde) yaşadıkları bir dizi fiziksel ve psikolojik semptomdur.
- Fiziksel Semptomlar: Göğüsler hassaslaşır, karın şişer, baş ağrıları gelir, bel ve kasık ağrıları başlar. Mide bulantısı ve çoğu zaman bağırsakların düzensiz çalışması hakimdir.
- Psikolojik Semptomlar: Ruh hali değişir, sinirlenme, depresyon, kaygı artışı, aşırı duygusallık, hatta ağlama nöbetleri yaşanır.
Biyolojik Fırtına: Hormonlar Sahneye Çıkıyor
PMS'nin progesteron ve östrojen hormonları ile doğrudan bağlantısı vardır.
Progesteron, Estrojen ve Serotonin: Adet döngüsünün ikinci yarısında progesteron seviyesi artar ve bu kişiyi sersemletir. Mutluluk hormonu olarak bilinen düzeyi düşer. Sonuç: Neşesiz, depresif ve hassas bir ruh hali yaşanır.
Prostaglandinler: Prostaglandin üretildikçe kaslar kasılmaya başlar. Bu, rahim kasılmalarına (adet sancıları) yol açar. Dakika başı gerçekleşen bu kasımalar sinir sistemini de negatif etkiler.
Adet Depresyonu: Hormonlar ve Psikoloji Arasındaki Dans
Adet depresyonu, PMS'nin şiddetli bir versiyonudur ve ciddi ruh hali değişikliklerine neden olur. Bu durum, hormonal değişimlerin vücutta yarattığı kimyasal dengesizliklerden kaynaklanır. Adet depresyonu yaşayan kadınlar genellikle kendilerini çaresiz ve güçsüz hissederler. “Her şey bana karşı mı?” şeklinde düşünceler artabilir. Bir yandan fiziksel acılarla baş etmek gerekirken, diğer yandan duygusal dalgalanmalara da dayanmak oldukça zorlayıcı olabilir.
PMS ve Adet Depresyonuna Karşı Alabileceğiniz Önlemler
Dengeli Beslenme: Şeker ve tuzdan kaçının. Karbonhidratlar yerine, daha fazla yeşil yapraklı sebze ve omega-3 yağ asitleri içeren gıdalar tüketin.
Egzersiz: Pilates hareketleri gibi hafif egzesizler ve kısa yürüyüşler etkili olabilir.
Yeterli Uyku: İyi bir uyku, hormon dengenizi iyileştirir ve ruh haliniz üzerinde büyük bir fark yaratır.
Stres Yönetimi: Meditasyon, yoga veya derin nefes alma teknikleri, bu dönemdeki stresi hafifletmeye yardımcı olabilir.
PMS ya da Regl Dönemindeki Sevgilinize Nasıl Davranmalısınız?
1. Sabırlı ve Anlayışlı Olun
Hormonlardaki değişimler, fiziksel ağrılar ve duygusal hassasiyetlerle birleşerek, kendisini normalden daha kırılgan veya sinirli hissetmesine neden olur. Sakin ve sabırlı kalın.
2. Dinleyin ve Empati Kurun
Sevgilinizin bu dönemde konuşmak, duygularını paylaşmak istemesi doğal bir durumdur. Ona kulak verin ve empatiyle yaklaşın. Hislerini küçümsemek veya geçiştirmektense, “Seni anlıyorum” veya “Bunu hissetmen çok normal” gibi ifadelerle ona duygusal destek verebilirsiniz.
3. Duygusal Destek Sağlayın
PMS, depresyon benzeri belirtileri de beraberinde getirir. Sevgilinizin bu dönemde moralini yüksek tutabilmek için birlikte vakit geçirebilirsiniz. Onu sevdiğinizi sıkça ifade edin,kendini yalnız hissetmemesi için yanında olun.
4. Tartışmalardan Kaçının
Adet dönemi ve PMSnin duygusal olarak zorlayıcı bir süreç olduğunu ve partnerinizin çoğu şeyi isteyerek yapmadığını bilin. Gereksiz tartışmalardan kaçınmak, küçük şeylerin büyümesine engel olmak, ilişkinin sağlığını korur. Eğer bir konu hakkında anlaşmazlık yaşıyorsanız, mümkünse bunu daha sonra, daha sakin bir zihinle konuşmayı teklif edin.
5. Ten Temasını Arttırın
Erkek teninin temasının kadınların üzerinde sakinleştirici etkisi olduğu bilimsel araştırmalar ile kanıtlanmıştır. Özellikle kasılmaların yoğun olduğu ilk gün sarılmaya, karnını ovmaya, beraber ve sarılarak uyumaya özen gösterin. Bunlar ağrısını hafifletecek, uykuya kolay geçmesine yardımcı olacaktır.
6. İhtiyaçlarını Anlamaya Çalışın
Her kadının PMS dönemi farklıdır. Bazı kadınlar çok ağır geçirirken bazıları hafif geçirebilir. Ama genel olarak kadınlar bu dönemde ihtiyaçlarını anlatma konusunda daha açık olurlar. Sevgilinizin ihtiyaçlarına dikkat edin ve ona göre hareket edin.
7. Bunu Kişisel Almamaya Çalışın
PMS dönemi, sevgilinizin tavırları kendisiyle mücadelesidir. Bu durumu kişisel olarak almayın.
8. Baskı Yapmamaya Çalışın
Onun bu dönemde herhangi bir şey yapmaya zorlanması daha stresli ve rahatsız edici olabilir. Baskı yapmamaya özen gösterin. Eğer bir şeyler yapmak istiyorsa, bu onun kendi isteği olmalı ve ona yalnızca yardımcı olmaya çalışmalısınız.
9. Takvimiyle Uyumu Sağlayın
Adet dönemini önceden bilmeniz, ona daha iyi destek olmanızı sağlar. Sevgilinizin PMS belirtilerini veya adet takvimini öğrenmek, hangi dönemlerde daha hassas veya sinirli olabileceğini anlamanızı kolaylaştırır. Bu, ona olan yaklaşımınızı daha bilinçli ve özenli hale getirir.
Bilinçli olmayan toplumlarda regl ya da lohusa depresyonu gibi tıp literatürüne geçmiş sendromlar şımarıklık olarak nitelendirilse de bazen kişileri suça yöneltebilecek kadar büyük değişimler yaşatabildiğini, bu nedenle bazı gelişmiş ülkelerde hukuk sisteminde mevcut hallerde ceza indirimi olduğunu unutmayalım. Mevzunun ciddiyetine hakim olalım. Mümkün olduğu kadar sevgi ve ilgi dolu yaklaşarak kadınlarımızın yükünü azaltalım.